Myślałeś o tym, dlaczego koncentrowanie się na celach, zwłaszcza tych długofalowych, jest takie trudne? Dlaczego cel nierzadko jest czymś niewygodnym, co przypomina Ci, że słabo dajesz radę? W każdej sferze życia obraz wygląda tak samo - chcesz rzucić fajki? Trudne. Chcesz znów wcisnąć się w rozmiar "S"? Trudne. Chcesz rozkręcić biznes? Trudne. Trudne do osiągnięcia jest wszystko to, co odległe i czego nie widać na horyzoncie. Istnieją jednak metody i narzędzia, po które możesz sięgnąć, by być bliżej celu i tak definiować działania, by osiągnięcie tego celu było możliwe.
Namierzanie biznesowych artefaktów
W centrum planowania strategicznego firmy znajduje się istotny dla biznesu artefakt - model biznesowy. Zastanawiałeś się kiedyś co to, tak naprawdę, jest? Wielu odpowie: "to sposób, w jaki chcę zarabiać kasę", albo: "to pomysł na sprzedaż moich produktów". Obie te proste definicje są prawdziwe, ale niepełne. Brakuje w nich powiązania z drugim biznesowym artefaktem - wartością biznesową, czyli korzyścią, którą firma chce zapewniać ludziom i, poprzez to zapewnianie wartości, chce generować przychód. Według mnie, tak wielu celów nie osiągamy właśnie dlatego, że:
wszystkie trzy składowe konstruktywnego działania, czyli: cel, wartość i wysiłek niezbędny do osiągnięcia celu i wytworzenia wartości, traktujemy rozłącznie podczas podejmowanych przez nas akcji w czasie
zestawiamy ze sobą te 3 składowe, ale robimy to nieumiejętnie - np. definiujemy nierealne ramy czasowe dla danego celu, nie biorąc pod uwagę środowiska, w którym ten cel będziemy realizować (np. schudnę 7 kg w 2 miesiące, pracując 10 godzin dziennie i nie mając czasu na gotowanie zdrowych, niskokalorycznych posiłków :P).
Business Model Canvas, czyli łączenie kropek
Osobą, która połączyła kropki i sprawiła, że planowanie biznesu stało się łatwiejsze i bardziej skuteczne, był dr Alex Osterwalder, szwedzki przedsiębiorca, autor książek "Projektowanie propozycji wartości" oraz "Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera". Osterwalder stworzył Business Model Canvas - narzędzie do planowania strategicznego i swego rodzaju "walidator" pomysłów. To również narzędzie, dzięki któremu możemy odcinać nietrafione pomysły lub nietrafione sposoby realizacji tych pomysłów (np. podczas pracy na modelu okaże się, że przyjęte kluczowe aktywności nie będą wspierały procesu dostarczania zdefiniowanej wartości biznesowej). Po BMS warto sięgnąć, gdy jesteśmy na etapie tworzenia wizjonerskich planów biznesowych, czyli wtedy, gdy:
mamy pomysł na biznes,
prowadzimy biznes i chcemy go rozwinąć w nowym kierunku
środowisko, w którym prowadzimy biznes znacznie się zmienia (np. pojawia się silna konkurencja na rynku),
następują nieprzewidywalne wcześniej zmiany globalne (np. kryzysy), które mają wpływ na prowadzony dotąd biznes
Business Model Canvas by example
Dr Osterwalder stworzył 9 wymiarów, które należy brać pod uwagę, tworząc strategię działania organizacji. Są to:
Kluczowi partnerzy
Kluczowe aktywności
Kluczowe zasoby i ludzie
Propozycja wartości
Relacje z użytkownikami
Kluczowe segmenty użytkowników
Kluczowe kanały dotarcia do użytkowników
Struktura kosztów
Struktura przychodów
Przećwiczmy tworzenie modelu na przykładzie. Wyobraźmy sobie, że naszym pomysłem na biznes jest otworzenie centrum rehabilitacyjnego. Mamy kluczowe kompetencje, jesteśmy z tej branży, chcemy mieć własną malutką klinikę. Naszą misją jest pomagać ludziom, którzy borykają się ze schorzeniami kręgosłupa. Wiemy więc, po co chcemy rozkręcać biznes.
[ Mała dygresja - mimo, że Canvas Osterwaldera jest tak zbudowany, by najpierw pomyśleć o partnerach, zawsze sięgam najpierw do business value, czyli do propozycji wartości, jaką chcę dostarczyć ludziom w ramach realizacji misji. ]
Co będzie wartością biznesu, nad którym właśnie pracujemy? Wartością będzie z pewnością poprawa zdrowia pacjentów. Super, prawda? Tylko, że poprawa zdrowia pacjentów to za mało - w okolicy jest już duże nasycenie podobnymi usługami i nasza usługa na razie niczym się nie wyróżnia. Aby uczynić usługę wyjątkową, możemy sięgnąć do kolejnych elementów BMC. Może pozyskamy nietypowego partnera biznesowego i razem z nim dostarczymy wartość, której żaden konkurent nie dostarcza? A może okroimy grupę docelową? Wyodrębnimy wśród wszystkich ludzi ze schorzeniami kręgosłupa grupę o charakterystycznych cechach i będziemy trafiać tylko do niej w nietypowy, ale skuteczny sposób? Może ta grupa będzie mniej liczna, ale przyniesie nam średnio wyższy przychód? Mam to! Naszą grupą będą ludzie z IT, oni długo siedzą przy biurkach i ich kręgosłupy wymagają szczególnej troski.
Rozwijam więc hipotetyczny BMC dla rynku rehabilitacji w Trójmieście! :)
Key parters (1)
Wypełniając ten element BMC, myślę o tym, jakich parterów powinnam pozyskać, by zrealizować cel i spełnić potrzeby użytkowników. Określiłam już, że grupą docelową będą ludzie z IT. Wśród kluczowych partnerów mogą więc znaleźć się firmy IT, z którymi mogę się podjąć wspólnych inicjatyw oraz np. firmy sprzedające sprzęt ortopedyczny, rehabilitacyjny, biurowy.
Key activities (2)
Co muszę zrobić, by wystartować? Na pewno muszę zorganizować przestrzeń do przyjmowania pacjentów, zatrudnić osobę na recepcję, stworzy stronę internetową, cennik, uruchomić kalendarz wizyt online. Przede mną jeszcze szereg czynności przed startem i po starcie. Jeśli decyduję się na branżę IT, to może zbadam, z jakimi schorzeniami boryka się ta grupa lub zatrudnię konsultanta, który mi o tym opowie?
Key resources (3)
Przestrzeń (biuro), specjaliści od rehabilitacji, może konsultanci, na pewno sprzęt rehabilitacyjny. Co jeszcze?
Key value propositions (4)
Wyspecjalizuję się w branży IT. Bolące nadgarstki, napięcia mięśniowe, przewlekłe bóle odcinka lędźwiowego, przykurcze mięśni szyi, bóle głowy. Będziemy najlepsi w tym obszarze w okolicy!
Customer relationships (5)
Jakiego rodzaju kontaktu będą oczekiwać nasi pacjenci? Telefon, email, strona internetowa, spotkania osobiste? Jak często będziemy się z nimi komunikować? Ci pacjenci czas spędzają w sieci, z pewnością nie są nastawieni na kontakt indywidualny w zakresie zaznajamiania ich z usługą, a tym bardziej w zakresie działań akwizycyjnych.
Channels (6)
Jakimi środkami do nich dotrę? Na pewno poprzez stronę internetową, mailingi, działania reklamowe płatne.
Customer segments (7)
Na początku skupimy się na ludziach z IT z Trójmiasta. Nie będziemy uruchamiać takich usług jak teleporada.
Cost structure (8)
Uwzględnię koszty na start, które będą wyższe niż w kolejnych miesiącach (koszty dotarcia, w tym reklamy online), koszty operacyjne, koszty przestrzeni biurowej, koszty umów z pracownikami i koszty umów z partnerami. Co jeszcze?
Revenue streams (9)
No właśnie! Na czym zarobię? Na pacjentach. Ale w jakiej perspektywie czasowej? Ile muszę włożyć w ten biznes, żeby coś z niego wyjąć? Ta część jest trudna do zdefiniowania i obarczona błędem, co do estymacji finansowej. która to estymacja powinna być redefiniowana w czasie. Tu wiążemy przychody z kosztami, gdzie wskaźnik rentowności liczymy dzieląc efekt (przychód) / nakład (koszty). Oczywiście, aby wyliczyć wskaźnik rentowności, należy wziąć pod uwagę wiele czynników - funkcjonowanie rynku, zależności między partnerami, czynniki ekonomiczne środowiska, w którym istnieje biznes, obciążenia finansowe firmy (np. kredyty), koszty jednostkowe wytwarzanych usług. Obliczanie wskaźnika rentowności to zadanie, które wymaga współpracy kilku specjalistów w firmie lub, przynajmniej, konsultacji ze specjalistą, która zna się na finansach.
BMC - po co to i komu?
Dlaczego o tym wszystkim piszę i podaję (IMO) komuś mega pomysł na biznes dzięki opisanemu wyżej przykładowi? :) Ano dlatego, że planowanie i walidacja pomysłów jest etapem, przez który każda firma powinna przechodzić cyklicznie, by nie przesypiać szans oraz realizować misję skutecznie, tnąc zbędne koszty i maksymalizując określoną w misji wartość. Bez zmyślnego planowania nie ma efektywnego działania, a co za tym idzie - nie ma satysfakcji i zadowolenia z wykonywanej pracy.
Sprawdź gotowy szablon BMC:
I szereg artykułów od Everydayrocket.com:
Autor:
Marta Steiner
Comments